एक पुराय वाक्य जावपाक लागून कर्ता, कर्म आनी क्रियापदाची गरज आसता.
वाक्याचे चार प्रकार आसात. ते म्हणल्यार,
1. विधानार्थी
2. प्रस्नार्थी
3. आज्ञार्थी
4. उमाळीं
1. विधानार्थी वाक्य
ज्या वाक्यांत फकत विधान केल्लें आसता ताका विधानार्थी वाक्य अशें म्हणटात.
देखीक,
1. पावस पडटगीर मातयेंतल्यान एक वेगळोच वास येता.
2. म्हजो बापूय आयज भायर गेला.
विधानार्थी वाक्यां हयकारी वा न्हयकारी आसूं येतात.
हयकारी विधानार्थी – हयकार दाखोवपा खातीर वापरतात.
देखीक
1. फुलिल्ल्या फुलांक पळोवन मन आपसूकच भुलसता.
2. ताका बांसरी वाजोवपाक येता.
न्हयकारी विधानार्थी – न्हयकार दाखोवपा खातीर वापरतात.
देखीक
1. फुलिल्ल्या फुलाक पळोवन मन भुलसल्ले बगर कशेंच रावना.
2. ताका बांसरी वाजोवपाक येना अशें ना.
2. प्रस्नार्थी वाक्य
जेन्ना खंयचेंय वाक्य प्रस्न करपा खातीर आसता, तेन्ना ताका प्रस्नार्थी वाक्य म्हणटात.
प्रस्नार्थी वाक्यांनी ‘?’ ही कुरू आसता. कोण, कितें, कशें, केन्ना, कित्याक, खंय हीं उतरां वापरून प्रस्नार्थी वाक्यां घडटात.
देखीक
1. जगांत सर्वसुखी असो कोण आसा?
2. अशें कित्याक म्हणटा तूं?
प्रस्नार्थी वाक्यां हयकारी वा न्हयकारी आसूं येतात.
हयकारी प्रस्नार्थी वाक्याची देख –
1. हो आनी कितें करतलो?
न्हयकारी प्रस्नार्थी वाक्याची देख –
1. गोंयां भायर कित्याक वच्चें न्हय?
3. आज्ञार्थी वाक्य –
आज्ञार्थी वाक्यांत आज्ञा वा विनवणी केल्ली आसता. हातूंतलें क्रियापद आज्ञार्थी आसता.
देखीक
1. म्हाका कांय दीस सुटयो जाय आशिल्ल्यो.
2. आनंद बाजारांत वचून सामान हाड.
आज्ञार्थी वाक्यां हयकारी वा न्हयकारी आसूं येतात.
हयकारी आज्ञार्थी वाक्याची देख –
1. आवय बापायान सांगिल्ले आयकूंक जाय.
2. देवा, ताचें बरें कर.
न्हयकारी आज्ञार्थी वाक्याची देख –
1. परक्या लोकां कडल्यान कांयच घेवंक जायना.
2. हांवें सांगलें शिवाय हांगचो कोणूच हालचो ना.
4. उमाळीं
वाक्यांतल्यान जेन्ना उमाळें व्यक्त जातात, तेन्ना ताका उमाळीं वाक्य अशें म्हणटात. आवयस, आब्बा, आरे, शी, शाब्बास, थुमेकाल, आवंय, वा! वा!, देवा हीं उमाळीं आसात. उमाळीं वाक्यांत उमाळीं अव्ययां उपरांत ‘!’ ही कुरू येता.
देखीक
1. आवयस, कितलीं व्हडली इमारत ही!
2. शी! कितलो कोयर पडला हांगा.
3. शाब्बास! लोकांक अशीच मदत कर.
Contributed by Akruti Naik