परब म्हणटाच सगळ्याक एक खोशयेचें ल्हार पातळटा. सणां – परबांनी रंगलेले आमचे कॅलेण्डर प्रत्येकाक सणां – परबांची याद करपाक केन्नाच विसरना. चवथ जावं दिवाळी, जावं नाताळ वा ईद. वर्साच्या बाराय म्हयने कसली ना कसली परब आसताच. फरक इतलोच, आमी सगळीं आप – आपल्यो थारावीक परबो पंचांगा प्रमाणें मतभेद करिनासतना एकवटान मनयतात. मनाकाळजा सावन दरेक परबेक येवकारतात. प्रत्येक परबेक आगळें – वेगळेपण, एक खाशेलेपण प्राप्त जाल्ले आसा. तातूंतलीच एक खाशेली परब म्हळ्यार रमजान. कोंकणी म्हयन्या सारके इस्लामी धर्माची वेगळी तारखावळ आसता. ते तारखा वळेरींत प्रत्येक म्हयन्याचीं नांवां तीं अशीं – मुहरम, सफ़र, रबी अल-अव्वल, रबी अल-थानी, जमाद अल-अव्वल, जमाद अल-थानी रज्जब, शआबान, रमजान, शव्वाल, ज़ु अल-क़ादा, ज़ु अल-हज्जा तातूंतलो णव्वो म्हयनो म्हळ्यार रमजान. रमजान हो मुसलमान भावंडाचो पवित्र (पाक) म्हयनो. ह्या म्हयन्यांत मुसलमान भाव – भयणी दीसभर रोजा दवरतात म्हूण रमजान म्हयन्याक परबेचें म्हत्व प्राप्त जाला. फांतोडेर चारांक उठून “सैरी” करतात. सूर्य उदेंतेचे पयलीं नाश्तो करता ताका “सैरी” म्हणटात. न्याहारी जाल्या उपरात पांच ते साडेपांच हाच्या मदीं श्रद्धेन नमाज वाचतात. कुरानाचेर श्रद्धा दवरून तातूंतल्या आदेशांचें पालन करप हीच आपली लागणूक असो आमचो मुसलमान भावंडांचो भावार्थ. ह्या म्हयन्यांत आपल्या कर्तूब – विचारांनी चुकीचे कांयच घडचे न्हय अशी ते जतनाय घेतात. जर एकाद्र्या कडल्यान वायट कर्तूब घडल्यार, उरिल्ल्या इकराय म्हयन्याचेर वायट परिणाम जातलो हें चिंतून ते आपले वायट विचार वा वायट कर्तुबां धाकांत दवरतात.
भावार्थान नेम पाळीत पुराय दीस उदकाचो थेंब पिनात आनी पोटांत अन्नाचो कण लेगीत घेनात. बद्ध सांजे वेळार “इफतारी” करतात. रोजा सोडून जेवण जेवपी पद्धतीक “इफतारी” अशें म्हणटात.
रमजान म्हयन्यांत, रोजाच्या सव्वीसावे राती “जागरनी” करतात म्हळ्यार रातभर नमाज वाचीत रात जागयतात. “जागरनीची” व्याख्या अशी – पैगंबरी धर्मांतले समेस्त अनुनायी नेकीचें आशिल्ल्यान ते हजारांनी वर्सां जगताले. अल्लान ही रात “सवाबाचें” मागणें करपाक आपल्या भक्तांक ओंपल्या आनी अल्लाच्या आदेशाचें पालन करीत ते जागरण करतात. जागरणांत तांकांय बर्या गुणांचो, नेकीचो सवाब प्राप्त जावचो हेच आशेन आमचे मुसलमान भाव – भयणी रातभर अल्लाची आराधना करीत पुण्याईचो आशिर्वाद मेळोवपाचो यत्न करतात.
रमजानाच्या निमण्या सप्तकांत सगळे ईदाचे तयारेक लागतात. नवी मुस्तायकी, सुकी मिठाय, अत्तर वा हेर भेटवस्तू जमयतात.
ईदी भेटवणीक जेवण, नवें पोशेग वा पयशे अश्यो भेट – भोवर्यो दितात. आपल्याक ताकता त्या प्रमाणें ईदी भेटयतात. ईदी म्हळ्यार भेटवस्तू भेटोवप वा गरजेवतांक मदत करप. गरीब – दुबळीं तर म्हयनोभर श्रद्धेन रोजा दवरून हेरां वरवीं आपलीय परब गोड जावची म्हूण दान – देणगी दिवपी मसीहाची वाट आतुरतेन पळयतात.
नव्यान कोणाचेय जर लग्न थारला जाल्यार नव्या व्हंकल – नवर्याक ईदी भेटोवपाचो तांचो, खास सुवाळो आसता. नवर्याक मुस्तायकी, मिठाय, अत्तर, आदी तशेंच नवे व्हंकलेक नवे कपडे आनी तिका लागपी सगळो शिंगार भेटयतात. हो सुवाळो व्हंकलेची – नवर्याची फामील मेळून मनयतात. हेर घरांतल्यांक ईदी म्हूण पयशे वा तांच्यो आवडीच्यो भेटवस्तू भेटयतात. घरांतल्या ल्हान – सान भुरग्यांक ईदा दिसा ईदी मेळटाच तांचे खोशयेक शीम मेर उरना.
ईदाचो चाँद पळोवंक सगळी आतुरतेन वाट पळयतात. रमजानाचो उपास सोंपता तो तांचो शव्वाल म्हयन्याचो पयलो दीस. ईदा दिसा सगळे नवे कपडे घालून मशिदींत वतात. नमाज वाचून एकामेकांक ईदाचीं परबीं भेटयतात. मशिदी भायर बशिल्ल्या वा हेर गरीब मुसलमान भावंडांक ईद मनोवपाची खोस भोगची म्हूण देणें – दान करतात. घरच्यांक लेगीत ईदी दिवन ही परब व्हडा खोशयेन मनयतात.
परबो सगळ्यांक एकचाराची शिकवण दितात आनी कसलोच भेदभाव करिनासतना आमी एकामेकांगेर पावतात. ईदा दिसा खास मेजवानीचें आयोजन करतात आनी तातूंत शिरखुर्मा हो खाशेलो पदार्थ निश्चीत. आमंत्रीत सोयरीं – धायरीं आनी हेर इश्ट मंडळी जमून एकामेकांक ईदाचीं परबीं दितात आनी चविश्ट मेजवानीचो आस्वाद घेतल्या बगर घरा परतनात.
Contributed by Atisha Surliker